Snijpunt Isfahan. Een zoektocht van vader en dochter

Querido Fosfor 2018

De vader van Maite Karssenberg is bezeten van islamitische mozaïeken. Op zijn zolderkamer op Texel ontwerpt hij geometrische patronen volgens de eeuwenoude Perzische traditie. Maite is erbij als haar vader een doorbraak bereikt: hij heeft, zo beweert hij, een patroon ontworpen dat nog nooit eerder is bedacht. Samen vatten ze het plan op om een reis naar Iran te maken, op zoek naar een traditioneel fabriekje waar het ontwerp tot een tastbaar, stenen mozaïek gemaakt kan worden.

 

Vader en dochter stappen in het vliegtuig, op reis naar Isfahan, het centrum van de Perzische mozaïekkunst. Daar komen verschillende werelden samen: die van ouder en kind, die van bèta en alfa, die van rationaliteit en emotie en die van het oosten en het westen.

 

Het idee voor deze reis werd bekroond met de VPRO Bagagedragerprijs.

[fragment]

'In de islam kun je de uit duizenden steentjes opgebouwde mozaïeken zien als een aardse benadering van de oneindige schoonheid en complexiteit van Allahs schepping. Volgens de islamitische leer zijn pogingen tot figuurlijke verbeelding van het goddelijke per definitie nutteloos en misleidend. Het individu heeft een directe verhouding met God, die puur is en niet te vatten in wereldse beelden. Geometrische patronen suggereren de perfecte harmonie van het goddelijke zoals figuratieve afbeeldingen dat nooit zouden
kunnen.
    Ik herinner me dat ik toen ik klein was eens samen met mijn vader aan het tekenen was. We tekenden allebei een huis. Geconcentreerd kleurde ik met viltstiften mijn huis vol massieve kleuren, zo veel mogelijk binnen de lijntjes. Toen ik opkeek, zag ik dat mijn vader iets anders had gedaan: hij had alle vlakken op verschillende manieren gearceerd. Ik was diep onder de indruk. Mijn vader kon kleuren met alleen lijntjes en stippen.
    Vele jaren later heeft mijn vader zich de islamitische traditie van het ontwerpen van geometrische patronen eigen gemaakt. Maar mijn vaders toewijding aan die patronen komt voort uit zijn liefde voor wiskunde, niet uit een liefde voor Allah. Sterker, mijn vader is niet religieus, en goddeloosheid en blasfemie kunnen leiden tot de doodstraf in de Islamitische Republiek Iran.
    Wat zouden de Iraniërs van hem denken? Een ongelovige Nederlander die zich heeft verdiept in hun geometrische kunst, en die ervan overtuigd is een geniaal nieuw patroon te hebben bedacht?'

Voor een uitgebreide (meetkundige) toelichting op Snijpunt Isfahan en meer foto's, zie de website van Goossen Karssenberg.

Foto: Teheran. Hierboven: zaterdagmoskee Isfahan, woestijn nabij Varzaneh. Foto's Maite Karssenberg
Foto: Teheran. Hierboven: zaterdagmoskee Isfahan, woestijn nabij Varzaneh. Foto's Maite Karssenberg

 

In de media: